Łowiectwo

"Wszystko, co chce się osiągnąć w zakresie łowiectwa, musi być z góry przewidziane, a wykonywanie tego zabezpieczone aktywnym współdziałaniem myśliwego z przyrodą. Należy zatem stworzyć zwierzynie jak najbardziej sprzyjające warunki bytowania poprzez: tępienie szkodników, dokarmianie, eliminowanie zwierząt chorych, racjonalny odstrzał, zachowuje spokój w łowisku w okresie lęgowym itp. Polowanie więc należy traktować jako jeden z zabiegów hodowlanych, a nie jako zadanie główne." Słowa Stanisława Godlewskiego zawarte w „Vademecum myśliwego” z 1955 roku

Dzisiejsze łowiectwo, mimo że jeszcze czasami uważane za hobby zamknięte dla wąskiego grona ludzi, w rzeczywistości jest odpowiedzialnym, podbudowanym wielowiekową tradycją gospodarowaniem. Polega ona na umiejętnym i złożonym sterowaniu procesami przyrodniczymi, które wymaga od leśników i myśliwych rzetelnego przygotowania, ale nie może obejść się także bez pasji i serca.

Łowiectwo (gospodarka łowiecka) – zespół planowanych
i skoordynowanych czynności mających na celu racjonalne gospodarowanie zwierzyną w myśl zasad ekonomii i zgodnie z założeniami ochrony przyrody oraz zgodnie z gospodarką rolną
i leśną. Współcześnie łowiectwo jest rozpatrywane w szerokim kontekście, określanym też jako gospodarka łowiecka. Obejmuje ona: hodowlę i ochronę zwierzyny oraz jej pozyskiwanie w drodze polowań lub odłowów, a następnie wprowadzenie do obrotu gospodarczego.

Łowiectwo w Polsce

Łowiectwo w obecnym kształcie ma stosunkowo krótką historię, zaś historią "łowów" (inaczej polowania) sięga epoki człowieka pierwotnego.

Łowy – polowanie było jedną z najważniejszych czynności pierwotnych ludzi przez wiele tysiącleci. Nie było wówczas pojęcia "własności" i zwierzyna była niczyja. Polowania były głównym źródłem utrzymania i przeżycia ludzi – oprócz pożywienia pozyskiwano w ten sposób skóry na okrycia, a kości i rogi na proste narzędzia. Na przestrzeni wieków, w wyniku zachodzących zmian cywilizacyjnych jak i społecznych, z powodu trzebieniapuszcz, rozwoju rolnictwa, polowania przestały być głównym zajęciem człowieka, a stały się okazją do wykazania swojej siły, zręczności i męstwa w bezpośrednich spotkaniach z dzikim zwierzem. Poczynając od ok. X w. łowy zaczęły być w coraz większym stopniu przywilejem ludzi "dobrze urodzonych", cesarzy, królów, duchowieństwa i rycerstwa. Łowy stały się również głównym źródłem zaopatrzenia wojsk podczas wypraw wojennych.

Od tego też czasu datują się pierwsze ograniczenia w zakresie łowieckim, które nie miało na celu "ochrony dzikiego zwierza" lecz przede wszystkim zabezpieczenia interesów i przywilejów jednostek i grup społecznych. Ówczesne przepisy prawne wydawali jedynie władcy, którzy posiadali nieograniczone prawa polowań. Głównym przywilejem władców były "łowy wielkie" ('venatio magna') czyli polowania na "grubego zwierza" (tura, żubra, dzika, jelenia, niedźwiedzia) natomiast "łowy małe" ('venatio parva') czyli polowania na "drobnego zwierza" (ptactwo, lisy, bobry, zające) mogli uprawiać nawet poddani.

W XIII w. na skutek licznych nadań łowieckich oraz przechodzenia tych uprawnień na dostojników i duchowieństwo, monopol panujących stopniowo wygasa i tak już w XV w., przywilej ten należy prawie wyłącznie do rycerstwa i jest ściśle powiązany z własnością gruntów. Wtedy właśnie wydawane są pierwsze przepisy wykazujące troskę właściciela o utrzymanie pogłowia zwierzyny, zwłaszcza grubej, tej ginącej. Dowodem tego jest edykt króla Zygmunta III z roku 1597 zakazujący poddanym z okolic Jaktorowa użytkowania łąk, po to, aby: "turowie, zwierz nasz mieli swe dawne stanowiska".

Wyłączność polowania możnowładców ziemskich obwarowana była wieloma przepisami, niekiedy bardzo surowymi. I tak np. według postanowień Statutu I Litewskiego z 1529 roku, pojmanie człowieka na polowaniu w cudzej puszczy z urzędu kończyło się skazaniem na śmierć: "a jeśliby strzelca pojmano nad zwierzem ubitym w cudzej puszczy, wtedy ma wiedzion być do urzędu, a z urzędu ma być na śmierć skazan jako inni złodzieje". W wieku XVI tj. w okresie rozkwitu ustawodawstwa łowieckiego kary te złagodzono, lecz w dalszym ciągu były one surowe. Wydane kolejno w latach 1529, 1566 i 1588 trzy tzw. Statuty Litewskie utrzymały się, aż do roku 1775, kiedy to wydano ustawę łowiecką, która była ostatnim takim aktem prawnym wydanym w Polsce przedrozbiorowej.

W okresie rozbiorów, w różnych częściach byłej Polski, obowiązywały prawa łowieckie państw rozbiorowych. Dopiero w roku 1927 mocą rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej unormowano ponownie sprawy łowieckie w Polsce okresu międzywojennego. Zawarte tam przepisy w dalszym ciągu wiązały prawo polowań z własnością gruntu.
Według obecnego prawa łowieckiego (Ustawa z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie. Dz. U. z 1995 r. Nr 147, poz. 713 jednolity tekst z uwzględnieniem zmian z dnia 26.07.2001 r. Dz. U. z 2001 r. Nr 125, poz. 1366 oraz z dnia 20.06.2003 r. Dz. U. z 2002 r. Nr 113, poz. 984, gospodarowanie zwierzyną należy do państwa, a jego podstawą stanowią odpowiednie plany hodowlane. Ustawa ta wskazuje bardzo wyraźnie na konieczność ochrony i hodowli zwierzyny dla potrzeb ogólnospołecznych jak również wskazuje na wpływy zmieniających się uwarunkowań społecznych i ekonomicznych na stosunek człowieka do przyrody, a w tym do łowiectwa.

Hodowla zwierząt łownych

Gospodarstwo łowieckie jest częścią gospodarstwa leśnego lub też rolnego i jest ich uboczną produkcją, a więc hodowla zwierząt łownych musi być realizowana w ten sposób, aby nie utrudniać i nie zmniejszać produkcji głównej. W zależności od charakteru i rodzaju zagospodarowywanego terenu łowieckiego zwanego obwodem łowieckim lub też łowiskiem, zaplanować i realizować należy nie tylko ochronę zwierząt łownych, a więc osiągnięcia na jednostce powierzchni określonej liczby (pogłowia) zwierząt łownych, ale przede wszystkim dążyć musimy do ochrony środowiska (biotopu) w jakim zwierzyna ta bytuje. Poza głównym celem jakim jest hodowla zwierzyny, istnieją nie mniej ważne cele poboczne jak niematerialne korzyści z prawidłowo zagospodarowanego i zdrowego środowiska naturalnego w postaci doznań estetycznych i duchowych, a także kultywowania tradycji i zwyczajów myśliwskich.

Pozyskiwanie zwierząt łownych

Zgodnie i według prawa łowieckiego pozyskanie zwierząt łownych to "polowanie", poprzez które rozumie się: tropienie, ściganie, strzelanie oraz odławianie dozwolonymi metodami, żywej zwierzyny celem wejścia w jej posiadanie. A więc zgodnie i według prawa łowieckiego wszelkie legalne pozyskanie zwierzyny jest polowaniem. Zwykle polowanie kojarzymy przede wszystkim ze strzelaniem, a pozyskiwanie zwierzyny żywej z odłowami.

Końcowym efektem racjonalnej hodowli zwierzyny grubej i drobnej jest uzyskanie zdrowych i dobrze rozwiniętych zwierząt o optymalnym ciężarze tuszy i najokazalszych trofeach.

Zabiegiem zmierzającym do osiągnięcia powyższego celu jest przeprowadzanie odstrzałów hodowlanych, mających na celu przede wszystkim usunięciem z łowiska:

zwierzyny nieprzydatnej do dalszej hodowli (sztuki chore, niedorozwinięte, kalekie),

zwierzyny występującej w nadmiernej liczbie celem dostosowania jej pogłowia do realnej pojemności łowiska, jego możliwości pokarmowych i utrzymania właściwego stosunku płci.

Odstrzały hodowlane można podzielić na następujące rodzaje:

odstrzały sanitarne,

odstrzały redukcyjne,

odstrzały selekcyjne.

Zgodnie z prawem łowieckim polować wolno tylko i wyłącznie na terenach obwodów łowieckich, a więc polowanie na terenach nie wchodzących w skład obwodów łowieckich jest zabronione i może odbywać się tylko na podstawie specjalnego zezwolenia ministra rolnictwa i leśnictwa. Polowanie w obwodzie łowieckim może być wykonywane na podstawie zatwierdzonego planu hodowlano-łowieckiego. Częścią składową takiego planu jest min. plan odstrzału zwierzyny.

Polowania dzielą się na:

polowanie indywidualne, gdzie rozróżniamy polowania:

polowanie na deptaka bez lub z psem myśliwskim,

polowanie na czatach,

polowanie z podchodu,

polowanie z podjazdu,

polowanie po tropie,

polowanie na wabia,

polowanie zbiorowe, które dzielą się na:

polowanie polne,

polowanie wodne,

polowanie leśne na zwierzynę drobną,

polowanie leśne na zwierzynę grubą,

polowanie na dziki z psami

sokolnictwo, czyli polowanie z ptakami łowczymi,

Broń i akcesoria myśliwskie

Broń myśliwską dzielimy na
a) śrutową:

dubeltówka – broń o dwu gładkich lufach ułożonych poziomo

bock(nadlufka) – broń o dwu gładkich lufach ułożonych pionowo

powtarzalną – jednolufowa, tzw. pump action

samopowtarzalną – jednolufowa tzw. automat śrutowy

b) kulową:

sztucer jednolufowy – łamany, powtarzalny(repetier), samopowtarzalny

sztucer dwulufowy – górski(dwie lufy w różnych kalibrach), ekspress(dwie lufy w tym samym kalibrze)

c) kombinowaną:

kniejówka – jedna lufa gładka i jedna gwintowana ułożona poziomo lub pionowo, w przypadku ułożenia pionowego lufa kulowa może być lufą górną lub dolną

dryling – broń o trzech lufach, dwu gładkich i jednej gwintowanej lub odwrotnie(ekspress dryling)

firling – broń o czterech lufach

Akcesoria myśliwskie potrzebne na polowaniu to min luneta na broni, lornetka, nóż myśliwski.

Psy myśliwskie

Pies od pradziejów był towarzyszem i pomocnikiem pierwotnego łowcy w jego polowaniach na zwierzynę. Poprzez świadomy dobór genetyczny, człowiek wykorzystując wrodzone pasje łowieckie psa, wyselekcjonował i wyhodował różne rasy tzw. psów użytkowych w tym wyspecjalizowanych do polowania.

Za psy myśliwskie uznawane są:

aportery w tym:

Chesapeake Bay retriever

Curly coated retriever

Flat coated retriever

Golden retriever

Labrador retriever

Nova Scotia Duck Tolling Retriever

legawce w tym:

Wyżeł niemiecki krótkowłosy

Wyżeł niemiecki szorstkowłosy

Wyżeł niemiecki długowłosy

Pointer

Seter irlandzki

Seter angielski

Seter szkocki

płochacze w tym:

Cocker spaniel angielski

Springer spaniel angielski

Springer spaniel walijski

wachtelhund

gończe w tym:

Ogar polski

Gończy polski

posokowce w tym:

Posokowiec hanowerski

Posokowiec bawarski

norowce w tym:

Jamnik krótkowłosy

Jamnik szorstkowłosy

Jamnik długowłosy

Niemiecki terier myśliwski (jagterier)

Terier szkocki

Foksterier krótkowłosy

Foksterier szorstkowłosy

Prawo łowieckie

Prawo łowieckie to zbiór aktów prawnych regulujących szeroko pojęte łowiectwo a więc samo polowanie i zasady jego wykonywania, gospodarkę łowiecką, ochronę przyrody i ochronę zwierząt, broń i amunicję myśliwską.

Podstawowy akt prawny

Podstawowym aktem prawnym jest wydane w formie ustawy Prawo Łowieckie (Dz.U. 1995 nr 147 poz. 713 – Ustawa z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie.) regulujące zagadnienia związane z łowiectwem, gospadarką łowiecką, funkcjonowaniem Polskiego Związku Łowieckiego oraz kół łowieckich, strażą łowiecką, wykonywaniem polowania (potocznie polowaniem), szkodami łowieckimi oraz przepisami karnymi związanymi bezpośrednio z łowiectwem.

Etyka łowiecka

Etyka łowiecka stanowi zbiór zasad moralnych (kodeks etyczny), zawierający wzorce postępowania wobec: zwierzyny, myśliwych, pomocników, psa myśliwskiego, ptaka łowczego, środowiska naturalnego, organizacji łowieckiej oraz społeczeństwa. Obecnie jest nie tylko nakazem moralnym, ale również nakazem wynikającym z prawodawstwa. źródło: http://pl.wikipedia.org